به گزارش آونگ پرس ، نقش مطبوعات به‌عنوان “رکن چهارم دموکراسی” از آن‌رو حائز اهمیت است که مطبوعات آزاد و مسئول، می‌توانند در شفاف‌سازی امور عمومی، افشای فساد، آگاهی‌بخشی به مردم و نظارت بر نهادهای قدرت ایفای نقش کنند. در کشورهای توسعه‌یافته، این نقش به رسمیت شناخته شده و آزادی رسانه به‌عنوان یکی از پایه‌های حکمرانی مطلوب پذیرفته شده است. در چنین جوامعی، رسانه‌ها نه تنها بازتاب‌دهنده واقعیت‌ها، بلکه عامل تسریع رشد اقتصادی و تقویت اعتماد عمومی‌اند.
در نقطه‌ی مقابل، بسیاری از کشورهای در حال توسعه با چالش‌های جدی در حوزه آزادی رسانه مواجه‌اند. محدودسازی رسانه‌ها از طریق سانسور، فشارهای امنیتی، بازداشت روزنامه‌نگاران، و اعمال خط‌مشی‌های بسته، نه‌تنها آزادی بیان را سرکوب می‌کند، بلکه مسیر توسعه را نیز مسدود می‌سازد. توسعه‌ی سیاسی و اجتماعی، بدون گردش آزاد اطلاعات و امکان نظارت عمومی، امری ناممکن است. رسانه‌هایی که در بیان حقیقت دچار محدودیت‌اند، نمی‌توانند زمینه‌ساز مطالبه‌گری و مشارکت عمومی باشند.
تحقیقات سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) و یونسکو نیز بارها تأکید کرده‌اند که سطح آزادی رسانه با شاخص‌های توسعه انسانی، شفافیت حکمرانی، و اعتماد عمومی رابطه‌ای مستقیم دارد. در غیاب رسانه‌های آزاد، فساد گسترش می‌یابد، پاسخ‌گویی تضعیف می‌شود، و شکاف بین مردم و حاکمیت افزایش می‌یابد.
روز جهانی آزادی مطبوعات، فرصتی‌ست برای بازاندیشی در این حقیقت که توسعه، نه تنها به زیرساخت و سرمایه، بلکه به آزادی اندیشه، بیان و رسانه نیز نیاز دارد. امید آن‌که این روز، نه صرفاً در تقویم‌ها، بلکه در سیاست‌گذاری‌ها و ساختارهای حکمرانی نیز جدی گرفته شود.
منابع:
یونسکو، بیانیه روز جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۲۴
گزارش جهانی آزادی رسانه‌ها، سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF)
داده‌های شاخص توسعه انسانی (UNDP)
نویسنده: سیده مریم ترابی
