آونگ پرس _ دکتر ده‌بزرگی، روانپزشک و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با اشاره به افزایش مصرف ریتالین در میان دانشجویان طی ایام امتحانات، گفت: برخی دانشجویان به دلیل فشارهای تحصیلی، توصیه دوستان و باورهای اشتباه درباره اثرات این دارو، به مصرف آن روی می‌آورند، در حالی که مصرف ریتالین بدون تجویز پزشک ممکن است پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد.
وی استرس ناشی از رقابت تحصیلی، انتظارات بالا، تمایل به شب‌زنده‌داری و مطالعه فشرده را از مهم‌ترین دلایل گرایش دانشجویان به مصرف ریتالین برشمرد و افزود: برخی افراد به اشتباه تصور می‌کنند که مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) هستند یا تصور نادرستی از بی‌خطر بودن این دارو دارند، بدون آنکه به پزشک مراجعه کرده باشند.
عوارض مصرف خودسرانه ریتالین
ده‌بزرگی هشدار داد: مصرف ریتالین بدون نسخه ممکن است به افزایش ضربان قلب، بی‌خوابی، کاهش اشتها، سردرد، تشدید اضطراب و بروز حملات پانیک در دوره‌های استرس منجر شود. همچنین در برخی موارد، افت عملکرد تحصیلی به دلیل بی‌خوابی، حواس‌پرتی و تحریک‌پذیری ناشی از مصرف دوزهای بالا مشاهده شده است. در صورت مصرف همزمان با محرک‌هایی مانند کافئین یا الکل، احتمال بروز عوارض قلبی و عصبی نیز بیشتر می‌شود.
راهکارهای جایگزین برای افزایش تمرکز
این روانپزشک با تأکید بر پرهیز از مصرف محرک‌ها، به دانشجویان توصیه کرد: به جای مصرف دارو، از راهکارهایی مانند برنامه‌ریزی صحیح، مدیریت استرس، خواب کافی، ورزش منظم و تغذیه سالم استفاده کنند.
وی افزود: دانشجویانی که در تمرکز یا کنترل اضطراب دچار مشکل هستند، بهتر است با مراجعه به روانپزشک، درمان‌های مناسب دارویی یا غیردارویی دریافت کنند.
عادات مطالعه سالم، جایگزینی برای میانبرهای پرخطر
ده‌بزرگی همچنین توصیه کرد: دانشجویان زمان مطالعه خود را به بخش‌های ۴۵ دقیقه‌ای با ۱۵ دقیقه استراحت تقسیم کنند، خواب کافی (۷ تا ۸ ساعت) داشته باشند و از تکنیک‌های یادگیری فعال مانند خلاصه‌نویسی و حل سوالات سال‌های قبل به جای حفظ طوطی‌وار استفاده کنند.
وی بر اهمیت تغذیه سالم و نقش آن در عملکرد مغز تأکید کرد و افزود: مصرف منظم امگا ۳ (مانند ماهی سالمون و گردو)، میوه‌های رنگی حاوی آنتی‌اکسیدان، پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و مصرف کافئین بیش از حد، به بهبود تمرکز کمک می‌کند.
ده‌بزرگی در پایان تصریح کرد: مصرف هرگونه داروی روانپزشکی باید تحت نظر پزشک انجام شود. در صورت وجود مشکلاتی مانند ADHD، اضطراب مزمن یا اختلال خواب، افراد باید از خوددرمانی پرهیز کرده و برای درمان ایمن و مؤثر به روانپزشک مراجعه کنند.
